Küşat Nedir?
Küşat kelimesi, anlam bakımından “açma-açılış” olarak geçer. Küşat ile bağlantılı yasal düzenlemeler; 4458 Sayılı Gümrük Kanunu 41. Madde ve Gümrük Yönetmeliği’nin 66. Maddesiyle belirlenmiştir. Küşat haklarının kullanım biçimleri ise Gümrük Yönetmeliği’nin 87. Maddesi içeriğinde açıklanmıştır. Gümrük Kanunu’nun 41. Maddesine göre; gümrük yetkilileri, gümrükteki ürünler için herhangi bir işlemin yapılması ya da kullanımın onaylanmasından evvel ürünün denetlemesini yapabilirler.
Ürünlerin asıl sahipleri, ürünleri gümrüğe geldiğinde gümrük idaresinden talepleri üzerine ürünlerinin kontrol edilmesi ya da ürünlerinden örnek alınmasını isteyebilir. Bütün bu sürecin tamamına “küşat” adı verilir. Ürün sahipleri, ürünlerin beyannamelerini doğru bir biçimde düzenleme hakkına sahiptir.
Küşat İzni Neden Verilir?
Küşat izni ürün sahibinin talebi üzerine gümrük idaresi aracılığıyla ürün denetlenmesi işlemidir. Küşat izni çeşitli sebeplerle verilebilir:
- Malın detaylı bilgisinin edinilmesi
- Malın özelliklerinin netleşmesi
- Malın güvenlik durumunun incelenmesi
- Malın yasalara uygunluğunun kontrolü
Küşat izniyle gümrük süreci sorunsuz bir şekilde ilerleyebilir. İznin verilmesindeki amaç vergi oranları ve diğer yükümlülük tespitlerinin düzgün yapılmasıdır. Bu nedenle gümrükler tarafından ürün denetimi gerçekleştirilir. Bunun yanı sıra, ülkede güvenlik ve yasalara aykırılık gibi sorunlar yaşanmaması amacıyla da malların incelemesi yapılır. Bu da ancak küşat izni ile mümkün olur.
Küşat Hakkı Talebi Nedir?
Ürünlerin sahibi olan kişiler, ürünleri gümrüğe geldiğinde gümrük idaresinden başvuru üzerine beyannamelerinde kullanmak amacıyla ürünlerin denetlenmesini isteyebilir. Ürün sahibinin bu hakkı “küşat hakkı talebi” olarak geçer. Ürünün niteliğinin düzgün tespiti ve vergilerin hesaplanması açısından için bu gereklidir. Ürünün muayenesini yapma, üründen örnekler alma, ürünü tartma gibi işlemler gümrükler aracılığıyla gerçekleştirilir. Talep üzerine, ürün sahibinin isteği doğrultusunda yetki verilen bireyler de bunu yapabilir.
Küşat İşlemleri Ne Zaman Yapılmaktadır?
Gümrük sürecinde gerçekleşen küşat işlemlerinde, vergiler vb. yükümlülüklerin detaylanması amacıyla ürünlerin alındığı ülke ve gönderildiği ülke aracılığıyla ürünlerde denetleme gerçekleştirilir. Küşat işlemi üründe; detaylı bilgilerin toplanması, özelliklerinin anlaşılması, güvenlik ve salınım kontrolü yapılması ve yasal sınırlamalara uyumu incelenmesi gibi amaçlarla gerçekleştirilebilir.
Küşat işlemi, vergi ödemesi olmadan evvel gerçekleştirilir. Bunun ardından ürünün gümrük vergisi ve diğer yükümlülükleri belirlenir. Son olarak ürün serbest bırakılır. Küşat işleminin ne kadar süreceği malın özelliklerine ve idarelerin denetim taleplerine bağlı olarak değişebilir.
Küşat İşlemine Neden Başvurulur?
Küşat işlemi ürünlerin güvenliğini sağlamak ve gizliliğini korumak sebebiyle yapılmaktadır. Şirketler açısından; güvenilirlik, ürün sahibinden eminlik, ithal edilen malın özelliklerinin detaylı incelenmesi vb. hakları kullanmak çok önemlidir. Bilhassa bazı ürünlerde gizlilik ve güvenlik en önemli unsurdur. Bu sebeple küşat uygulandığında ürünler şifrelerle korunur ve gizlenir. Çalıntı, hatalı işlem, hasar kaybı gibi durumlara karşı bu önlem alınır.
Küşat İşlemini Kimler İsteyebilir?
Ürün sahipleri ya da yetkili gümrük müşavirleri 4458 Sayılı Gümrük Kanunu 41’inci Maddesinin içeriğine bağlı olarak; ürünün geldiği gümrük idarelerinden küşat işlemi isteyebilirler. Mevzuata göre küşat işlemi ancak gümrük idarelerinin gözetiminde olmaktadır.
